Nadejście wiosny, a z nią cieplejszych i słonecznych dni, przyniosło za sobą falę pożarów spowodowanych wypalaniem suchych traw na łąkach i nieużytkach. Problem powtarza się, co roku w porze wiosennej, zanim jeszcze wegetacja rozpocznie się na dobre. Wypalanie suchej roślinności jest złą tradycją, z którą co roku w okresie wiosennym walczą strażacy.
 
W ostatnim czasie strażacy (zawodowi i ochotnicy) interweniowali ponad 20 razy w związku z pożarami i innymi zdarzeniami związanymi z wypalaniem traw i pozostałości roślinnych.

Panuje mylne przekonanie, iż jest to najszybszy i najprostszy sposób pozbycia się pozostałości roślinnych i przygotowania pola do zasiewu, podczas gdy niesie on za sobą ogromne zagrożenie zarówno dla ludzi, zwierząt jak i środowiska.

Pożar niszczy olbrzymią masę substancji organicznej, która po rozłożeniu stanowiłaby cenny nawóz naturalny. Popiół, powstały po wypaleniu, tylko doraźnie użyźnia glebę. Bardzo szybko zostaje wypłukany do głębszych warstw ziemi, a najczęściej spływa z wodami opadowymi. Pole czy łąka strawione ogniem potrzebują kilku lat na regenerację, by dawać takie plony jak przed pożarem. Ogień niszczy wierzchnią, próchniczą warstwę gleby i żyjące w niej organizmy, m. in. dżdżownice, owady, ślimaki. Spalone kępy turzyc lub traw nie zawsze odrastają. Powstałe luki wypełniają chwasty, niekorzystnie zmieniając charakter zbiorowisk roślinnych. Zniszczone zostają krzewy oraz drzewa. Łąki, zakrzaczenia i zadrzewienia śródpolne są miejscami życia wielu gatunków owadów, są ostoją ptaków i zwierząt, które giną wraz z płonącą roślinnością.

Płomienie niszczą miejsca bytowania zwierzyny łownej, m.in. bażantów, kuropatw, zajęcy, a nawet saren. Giną także zwierzęta domowe, które przypadkowo znajdą się w zasięgu pożaru.

Nieodłącznym towarzyszem ognia jest zawsze dym. Ten, który pochodzi z wypalania, potrafi być bardzo trujący. Przede wszystkim znajdują się w nim rakotwórcze węglowodory, dwutlenek węgla oraz dwutlenek siarki. Taka mieszanka może spowodować zatrucia u ludzi, a także miejscowe zanieczyszczenie środowiska. Powoduje ponadto zmniejszenie widoczności na drogach, co może prowadzić do powstania groźnych w skutkach kolizji i wypadków drogowych.

Ogień łatwo wymyka się spod kontroli i może łatwo obrócić się przeciwko człowiekowi. Wiatr potrafi nagle zmienić swój kierunek, co jednocześnie powoduje zmianę kierunku rozprzestrzeniania się ognia. Pożar potrafi w mgnieniu oka przenieść się na okoliczne zabudowania oraz na obszary leśne.

Z tych i innych względów praktyka wypalania roślinności jest niedozwolona, co potwierdzono w ustawie o ochronie przyrody, ustawie o lasach oraz przepisach przeciwpożarowych.

Także należy pamiętać o kolejnej bardzo ważnej kwestii. Kiedy strażacy są zadysponowani do akcji gaszenia pożarów traw, łąk i nieużytków, w tym samym czasie mogą być potrzebni w innym miejscu np. do ratowania życia ludzi poszkodowanych w wypadku drogowym czy innym tragicznym zdarzeniu. Zaangażowanie w akcję gaszenia trawy powoduje znaczne wydłużenie czasu dojazdu do miejsca zdarzenia, a często o życiu człowieka decydują minuty.

W związku z tym zwracam się z prośbą i apelem do społeczeństwa naszego powiatu o zaniechanie praktyk wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach, w rowach, w pasach przydrożnych, szlakach kolejowych oraz trzcinowiskach i szuwarach, a także w lasach i na terenach śródleśnych. Apeluję również o niewypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów. Przypominam, że obowiązkiem - w miejscach wyznaczonych i uzgodnionych z właściwymi organami- jest nadzorowanie miejsca wypalania i dbanie o to, by unoszący się dym, nie spowodował zakłócenia w ruchu drogowym. Zapamiętajmy także, że rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i żużla, w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m jest zabronione.

Z pozdrowieniem strażackim

mł. asp. Józef Baranowski rzecznik prasowy Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Piszu

PODSTAWY PRAWNE:

1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. 2009 Nr 151, poz. 1220):
Art. 124. Zabrania się wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów.

Art. 131. pkt 12) Kto wypala łąki, pastwiska, nieużytki, rowy, pasy przydrożne, szlaki kolejowe, trzcinowiska lub szuwary, podlega karze aresztu albo grzywny.

2. Ustawa z dnia 28 września 1991 roku o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435):

Art. 30. ust. 3 W lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo, a w szczególności:

1) rozniecania ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub nadleśniczego;
2) korzystania z otwartego płomienia;
3) wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych.

Art. 30 ust. 4. Przepisy ust. 3 nie dotyczą działań i czynności związanych z gospodarką leśną, pod warunkiem że czynności te nie stanowią zagrożenia pożarowego.

3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2006 nr 80 poz. 563):

§ 4. 1. W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji: pkt 5) rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i żużla, w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m.

§ 39. Wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania, nie jest dopuszczalne.