Historia referendum:

31 października 2011 - Inicjator referendum powiadomił Burmistrza Miasta i Gminy Ruciane-Nida o zamiarze wystąpienia  z inicjatywą przeprowadzenia referendum gminnego w sprawie odwołania Burmistrza Miasta i Gminy Ruciane-Nida przed upływem kadencji.

2 listopada 2011 - do Komisarza Wyborczego w Olsztynie wpłynęło powiadomienie Inicjatora referendum o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum gminnego w sprawie odwołania Burmistrza Miasta i Gminy Ruciane-Nida przed upływem kadencji. Na Pełnomocnika Grupy Inicjatywnej powołano Sławomira Kamińskiego.

19 grudnia 2011 - Pełnomocnik Grupy Inicjatywnej przekazał Komisarzowi Wyborczemu w Olsztynie wniosek mieszkańców o przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania Burmistrza Miasta i Gminy Ruciane-Nida przed upływem kadencji.

10 stycznia 2012 - Komisarz Wyborczy w Olsztynie wydał postanowienie o przeprowadzeniu referendum gminnego w sprawie odwołania Burmistrza Miasta i Gminy Ruciane-Nida przed upływem kadencji (Dz. Urz. Woj. Warmińsko-Mazurskiego z dnia 10 stycznia 2012 r. Poz. 74). Termin referendum został wyznaczony na niedzielę 26 lutego 2012 r.
Głosowanie odbyło się we wszystkich tj. 8 obwodach głosowania. Liczba osób uprawnionych do głosowania wyniosła 7 056 osób. W głosowaniu wzięło udział (liczba kart ważnych) 944 osoby. Frekwencja wyniosła 13,38%, a więc mniej niż 3/5 liczby osób biorących udział w wyborze odwoływanego organu (zgodnie z protokołem wyników głosowania i wyniku wyborów Burmistrza Miasta i Gminy Ruciane-Nida w ponownym głosowaniu w dniu 5 grudnia 2010 r. wzięły udział 3 954 osoby).

W związku z powyższym na podstawie art. 55 ust. 2 i art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985 ze zm.) referendum jest nieważne.

"Od ósmej rano pracuję jak zawsze, zwyciężył zdrowy rozsądek" - powiedział burmistrz Zbigniew Opalach, który zachował stanowisko. Jak powiedział Polskiej Agencji Prasowej wynik nie był dla niego zaskoczeniem. "Mówiłem, że ludzie nie przyjdą rozliczać mnie z programu planowanego na 4 lata po kilkunastu miesiącach od objęcia stanowiska. Zwyciężył zdrowy rozsądek" - powiedział Opalach. Dodał, że nadal będzie realizował swoją politykę.

Według danych olsztyńskiej PKW referendum w Rucianem - Nidzie kosztowało 21 tys. zł. Było to pierwsze referendum w tej kadencji samorządu na Warmii i Mazurach.